Zijn vader vocht in Indië, zijn moeder werd er geboren. 'Ik voel me verantwoordelijk voor wat daar gebeurd is'

In dit artikel:

Frank Vermeulen, journalist en voormalig correspondent in Indonesië, spreekt dit jaar tijdens de Leidse Indiëherdenking op 4 september. Met een moeder die in de voormalige Nederlandse Oost en een vader die er als militair vocht, voelt hij zich persoonlijk betrokken bij de duistere kanten van dat hoofdstuk uit de vaderlandse geschiedenis: „Dat mijn vader last had van de oorlog, merkte ik voor het eerst in 1969, toen de Excessennota van kabinet‑De Jong uitkam. Daar was hij woedend over. Lange tirades hield hij, over dat hij geen oorlogsmisdadiger was.”

Vermeulen stelt dat Nederland nog veel goed te maken heeft en dat erkenning van misstanden tijdens dekolonisatie nodig is. Zijn familiegeschiedenis en jarenlange werk in Indonesië hebben zijn kijk gevormd: enerzijds begrip voor de ervaringen van oud‑militairen, anderzijds een verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van slachtoffers en nabestaanden van geweld in die periode.

Als achtergrond noemt de Excessennota, het rapport dat eind jaren zestig publiekelijk maakte dat Nederlandse troepen zich tijdens de politionele acties schuldig hadden gemaakt aan excessen. In Nederland loopt sindsdien een voortdurende discussie over verantwoordelijkheid, morele erkenning en historische verwerking van het koloniaal verleden. De Leidse herdenking fungeert volgens Vermeulen als podium om die discussie levend te houden en om stil te staan bij zowel persoonlijke verhalen als collectieve schuld en verantwoording.

Zijn toespraak is bedoeld als oproep tot openheid en reflectie: niet om individuele veteranen te veroordelen, maar om de bredere maatschappelijke verplichting te onderstrepen om waar nodig fouten toe te geven en geschiedenissen die lang verzwegen werden, ruimte te geven in het nationale geheugen.